Ιστορικά Πρόσωπα του Μικρού Χωριού

• Αναγνώστης. (Μικροχωρίτης αγιογράφος)

Φιλοτέχνησε εικόνες στην εκκλησία των Αγίων Πάντων της Ιεράς Μονής Προυσού το 1755.

• Ιερόθεος Δερματάς. (Ιερομόναχος και Ηγούμενος της Μονής Προυσού [1870-1889])

Ένα ιστορικό πρόσωπο της Μονής, που εργάσθηκε για την επέκταση του Μοναστηριού.

Σημαντικό έργο του είναι ο μεγάλος ξενώνας, που χτίστηκε αριστερά στην εσωτερική αυλή του μοναστηριού το 1883. Σε μια μεγάλη πλάκα, που βρίσκεται εντοιχισμένη στη μία από τις τρεις εισόδους του κτιρίου (τη δεξιά) υπάρχει ανάγλυφη η προτομή του Ιεροθέου, που βαστάζει το Άγιο Ευαγγέλιο.   Επί ηγουμενίας του λίγο νωρίτερα, το 1873, έγιναν οι δύο κεντρικές βρύσες στην αυλή της Μονής καθώς και το ιστορικό «Αγίασμα», που βρίσκεται πριν από την είσοδο του Ναού. Εκεί η εντοιχισμένη πλάκα θυμίζει ότι «επερατώθη υπό του αναξίου ιερομονάχου Ιεροθέου Κ. Δερματά εκ κώμης Μικρού Χωρίου…»

• Ξενοφών Σιδερίδης. (Βυζαντινολόγος, επιχειρηματίας [1851 – 1929])

Αν και αναγκάστηκε να διακόψει νωρίς το σχολείο διακρίθηκε ως έξοχος Βυζαντινολόγος. Ξεκίνησε με δημοσιεύσεις ιστορικών εγγράφων, που συνοδεύονταν από δικά του εμπεριστατωμένα σχόλια, για να καταλήξει σε πολυάριθμες έρευνες και μελέτες σε θέματα της Βυζαντινής ιστορίας και Φιλολογίας. Το επιστημονικό κύρος των δημοσιεύσεών του τον κατέστησε σεβαστό στον κύκλο των Βυζαντινολόγων. Το τελευταίο έργο του είναι το οχτάτομο «Γεωργίου Σχολαρίου άπαντα τα ευρισκόμενα», που έμελλε η έκδοσή του να ολοκληρωθεί μετά τον θάνατό του (14-8-1929). Υπήρξε μέλος, κοσμήτωρ, πρόεδρος και μόνιμος Γραμματέας της Αρχαιολογικής Επιτροπής του Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου στην Κωνσταντινούπολη και Πρόεδρος της Αδελφότητας Ευρυτάνων. Κηρύχθηκε Μέγας Ευεργέτης της Αδελφότητας Μικροχωριτών της Πόλης για τις πάμπολλες και ποικιλότροπες ενισχύσεις του.

Ο Ξενοφών Σιδερίδης εκτός απ’ την μεγάλη περιουσία του άφησε και την Βιβλιοθήκη του, που θεωρήθηκε σαν μια απ’ τις σπανιότερες και μεγαλύτερες στο είδος της με περίπου 4.009 τόμους και 25 χειρόγραφους κώδικες. Η βιβλιοθήκη αυτή δωρήθηκε στην Ακαδημία Αθηνών και τοποθετήθηκε σε ξεχωριστή αίθουσα, που έφερε το όνομά του: «Βιβλιοθήκη Ξ.Α. Σιδερίδη».

• Σπυρίδων Α. Σιδερίδης. (Εθνικός ευεργέτης [1849-1913])

Αδελφός του Ξενοφώντα Σιδερίδη. Ασχολήθηκε με εφοπλιστικές εργασίες στην Πόλη. Η ακίνητη περιουσία του υπολογίσθηκε σε 5.000.000 χρυσές λίρες και την αποτελούσαν 65 ακίνητα στην Πόλη, την Οδησσό και το Βατούμ, ένας στόλος από 22 πλοία και πολλά χρεόγραφα. Υπήρξε Μεγάλος Ευεργέτης της Αδελφότητας Μικροχωριτών της Πόλης. Ανήγειρε με δικά του χρήματα τον Αη-Νικόλα στο Μικρό Χωριό και ενίσχυσε σημαντικά τον έρανο για την ανοικοδόμηση της Νέας Μεταμόρφωσης του Χωριού. Στο Νοσοκομείο του Μπαλουκλή, στην Πόλη, υπάρχει ειδική πτέρυγα που φέρει το όνομα «Σιδερίδειον», ενώ στο προαύλιο του Νοσοκομείου υπήρχε και προτομή του, που καταστράφηκε με τα γεγονότα του 1955. Στολίζει όμως τον τάφο του που κατέχει προέχουσα θέση ανάμεσα στους τάφους των πατριαρχών.

Σήμερα συγκαταλέγεται μεταξύ των Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών του Εθνικού στόλου. Στη διεύθυνση του Ταμείου του Εθνικού Στόλου, που στεγάζεται σε οίκημα του Σιδερίδη, υπάρχει μια μεγάλη προσωπογραφία του.

• Γεώργιος Σιδερίδης (Σφήκας)

«Αν κανείς, κατά τύχη, περάσει από δω σιμά, είμαι εγώ εδώ, η βρύση του Σφήκα, που θα ξεκουράσω όποιον έχει την ανάγκη μου. Εγώ ο Σφήκας, αν και έδωσα πολύ πλούτο, ήπια πολλές πίκρες και γεύτηκα απ’ όλους τον φθόνο. Παρ’ όλα αυτά, στάθηκα γενναίος και δεν υπέκυψα στις δειλές φωνές πονηρών ανθρώπων. Κι αν ακόμα, εγώ, ο Σφήκας, πεθάνω, στέκεις εσύ εδώ, πηγή μου, που θα δροσίζεις τους φίλους. Τότε, που τα κόκκαλά μου θα είναι μέσα στη γη και θάχουνε γίνει νερό και χώμα, αποκρίσου εσύ, Πηγή μου, μ’ ένα ποτήρι νερό, που θα φέρει τη θύμηση τη δική μου…» Αυτό ήταν το παράπονο και η ευχή του Γ. Σιδερίδη που ήταν χαραγμένα σε μια μεγάλη πέτρινη βρύση.

Ο «Σφήκας», όπως ήταν γνωστός στους Μικροχωρίτες, ξεκίνησε από μπακαλόπαιδο και αργότερα ασχολήθηκε με εμπόριο ποτών στην Αίγυπτο. Πλούσιος πια γύρισε στο χωριό, για να φτιάξει το πρώτο υδραγωγείο του Χωριού (1880), που κάλυπτε το νοτιοδυτικό τμήμα του χωριού. Το υδραγωγείο κατέληγε σε μια κεντρική μεγάλη πέτρινη βρύση, στη μικρή πλατεία που βρισκόταν στη μέση του Παλιού Χωριού. Το μέρος αυτό δεν υπάρχει πια. Χάθηκε με την κατολίσθηση του 1963.

• Ιωάννης Σιδέρης. (Ιδρυτής της Αδελφότητας Μικροχωριτών της Πόλης)

Εκτός από τις επιχειρήσεις του (αντιπρόσωπος της Ελβετικής “Pomonte”), ενδιαφερόταν πολύ και για τα ζητήματα των συμπατριωτών του. Αυτός για πρώτη φορά ένωσε τους Μικροχωρίτες της Πόλης σε Σωματείο (1885), που το ονόμασε «Αδελφότητα των εν Κωνσταντινουπόλει Μικροχωριτών η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος». Είναι αυτός που δώρησε το ρολόι του Καμπαναριού στο παλιό χωριό στη μνήμη της μητέρας του Ελένης (1924), ολοκληρώνοντας έτσι το καμπαναριό που είχε χτίσει νωρίτερα ο πατέρας του Δημήτριος (1894). Το ιδιόμορφο ρολόι φέρει αντί για αριθμούς το όνομα «ΕΛΕΝΗ Δ. ΣΙΔΕΡΗ».

• Γεώργιος Α. Κεράνης. (Ιδρυτής της Καπνοβιομηχανίας «Εθνος» Γ. Α. Κεράνης Α.Ε.)

Η καπνοβιομηχανία ιδρύεται το 1926 από τον Γεώργιο Κεράνη, που λίγο αργότερα (1929) συνεταιρίζεται με άλλους δυο Μικροχωρίτες τον Νικόλαο A. Κεράνη και τον Σοφοκλή Σ. Φλέγγα. Μετά τον πρόωρο θάνατο του ιδρυτή (1948) την επιχείρηση αναλαμβάνει η γυναίκα του Ευγενία, πλαισιωμένη από τους δυο ικανότατους Μικροχωρίτες συνεταίρους. Για χρόνια ήταν μια ανθηρότατη βιομηχανία φτάνοντας να καταλάβει για ένα διάστημα την πρώτη θέση σε παραγωγή και πωλήσεις.

Η συμβολή των κυρίων μετόχων της εταιρείας, Ευγενίας Σ. Φλέγγα, Νικόλαου Α. Κεράνη και Σοφοκλή Σ. Φλέγγα στην ανάπτυξη του Χωριού, στην ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού, στη συντήρηση των μνημείων αλλά και την κοινωνική αρωγή με προικοδότηση απόρων κοριτσιών, υπήρξε καταλυτική. Συνέβαλαν όχι μόνο με δωρεές και γενναίες, κατά καιρούς, χρηματοδοτήσεις αλλά και με την αποτελεσματική παρέμβασή τους σε δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς για βασικά θέματα του Μικρού Χωριού.