Μικρό Χωριό: 200 Χρόνια Αγώνων, από την Επανάσταση του 1821 ως το 2021

Η Αδελφότητα Μικροχωριτών «Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος» αποφάσισε να συμμετάσχει στους
εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, με εκδήλωση που θα περιλαμβάνει: Μνήμη στους Μικροχωρίτες αγωνιστές, αναδρομή στη δημιουργική πορεία 200 χρόνων και στοχεύσεις για το μέλλον του Μικρού Χωριού Ευρυτανίας. Η εκδήλωση προγραμματίζεται για το καλοκαίρι του 2021.

Συνοπτικά:

Μνήμη Μικροχωριτών Αγωνιστών του 1821

Με το σάλπισμα της Επανάστασης του 1821, το Μικρό Χωριό Ευρυτανίας έσπευσε να δώσει το παρόν.
Εβδομήντα δύο (72) Μικροχωρίτες, με αυταπάρνηση και πατριωτισμό, αγωνίστηκαν για τη λευτεριά, στο πλευρό του Γ. Καραϊσκάκη, του Μ. Μπότσαρη και άλλων οπλαρχηγών (Αρχεία Γ.Α.Κ.). Μετά την απελευθέρωση τιμήθηκαν με αριστεία ανδρείας.

Αναστοχασμός των 200 χρόνων πορείας του Μικρού Χωριού

Με το χάραμα της λευτεριάς, κύριο μέλημα όλων ήταν να ξαναφτιάξουν το Χωριό. Με δημογέροντες και
πρόκριτους αλλά και εκλεγμένους παρέδρους στον τότε Δήμο Οιχαλίας (1836-1837) αγωνίζονται για την
ανασύσταση της περιοχής και του Χωριού. Σχεδόν ταυτόχρονα αρχίζει και η πρώτη μετανάστευση προς Μολδαβία, Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο και από τα μέσα του 1800 γίνεται αισθητή η συμβολή τους στη γενέτειρα: Εκκλησία, σχολείο, υδραγωγείο, κεντρικές βρύσες, καλντερίμια, καμπαναριό, ξενοδοχείο, κοινοτικό κατάστημα, διώροφα αρχοντικά, κεντρικός φωτισμός με φανοστάτες πετρελαίου, είναι μερικά από τα σημαντικά έργα της εποχής.
Ο 20ος αιώνας θα σημάνει μια γόνιμη περίοδο, παρά τις ανθρώπινες απώλειες στους απανωτούς αμυντικούς πολέμους (Βαλκανικοί, Α΄ Π.Π., Μικρά Ασία, Β΄Π.Π.). Το 1912 με Β.Δ. ιδρύεται η Κοινότητα Μικρού Χωριού και κατοχυρώνονται τα κοινοτικά όρια. Δημιουργείται ο Κτηματικός σύλλογος και η Φιλοπρόοδος Εταιρεία Νέων, που δίνουν ώθηση σε πρωτοποριακά έργα, όπως προγράμματα αγροτικών ασχολιών, δανειστική βιβλιοθήκη, αυτοκινητόδρομο(1933), δενδροφυτεύσεις, νέα εκκλησιά, καινούργιο σχολείο, καταστήματα κ.ά.
Η Κατοχή και η Εθνική Αντίσταση, στην οποία ολόψυχα συμμετείχαν οι Μικροχωρίτες, θα φέρει ολοκληρωτική καταστροφή με απανωτές πυρπολήσεις, ανθρώπινα θύματα και τελικά με εκκένωση του χωριού. Ο επαναπατρισμός οπλίζει τους κατοίκους με δύναμη και αποφασιστικότητα να ξαναδώσουν στο χωριό την παλιά του αίγλη. Στην προσπάθεια αυτή στέκουν αρωγοί οι οργανωμένοι σε συλλόγους μετανάστες εσωτερικού και εξωτερικού (Αμερική), καθώς και η μικροχωρίτικη καπνοβιομηχανία Κεράνη. Έτσι, ανακαινίζεται η κεντρική εκκλησιά, ξαναχτίζονται το καμένο σχολείο και το καμένο ξενοδοχείο, ανοίγονται νέοι δρόμοι, ηλεκτροφωτίζεται όλο το χωριό, υδροδοτούνται τα σπίτια, δημιουργούνται τουριστικά καταλύματα, παιδική χαρά και πολλά άλλα.
Ένας δημιουργικός οργασμός που δεν μένει απαρατήρητος. Το 1957 αναγνωρίζεται από το Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα ως ένας ελκυστικός παραθεριστικός προορισμός και, τον επόμενο χρόνο (1958), απονέμεται στην Κοινότητα τιμητικό δίπλωμα με Βασιλικό εύσημο Α΄ τάξεως για τα κοινωφελή έργα που επιτεύχθηκαν. Αλλά η όλη αναπτυξιακή προσπάθεια έμελλε να ανακοπεί από μια φοβερή κατολίσθηση (13/1/1963), που αφάνισε το μισό χωριό και κατάστρεψε όσο απόμεινε. Όμως «το δόλιο το Μικρό Χωριό» δεν το ‘βαλε κάτω. Η Αδελφότητα Μικροχωριτών με την κοινότητα και τους απανταχού Μικροχωρίτες πάλεψαν και σε ένα χρόνο έμπαιναν τα θεμέλια ενός Νέου Χωριού, που αποτελεί σήμερα πρότυπο ορεινής ρυμοτομίας και στέκει πλάι στο ξανανιωμένο Ιστορικό Παλιό Μικρό Χωριό.

Μικροχωρίτες που άφησαν το αποτύπωμά τους

Πολλοί είναι οι Μικροχωρίτες που άφησαν το στίγμα τους στο χωριό, όπως ο Δημήτριος Σιδέρης κτήτορας του επιβλητικού πέτρινου καμπαναριού, ο Σφήκας χορηγός του πρώτου υδραγωγείου, ο Σπυρίδων Σιδερίδης χορηγός του φωτισμού των δρόμων με φανούς πετρελαίου, η Καπνοβιομηχανία Γ.Α. Κεράνης Α.Ε. χορηγός και στυλοβάτης επί σειρά ετών, κ.ά. Όμως, πέραν του Χωριού, οι ξενιτεμένοι Μικροχωρίτες άφησαν ευρύτερα το αποτύπωμά τους:

Ο Σπυρίδων Σιδερίδης, εφοπλιστής (1849-1913) γίνεται Μεγάλος Ευεργέτης του Εθνικού Στόλου της Ελλάδος, της Μεγάλης του Γένους Σχολής και άλλων ευαγών ιδρυμάτων στην Πόλη. Ο Ξενοφών Σιδερίδης, βυζαντινολόγος (1851-1929) γίνεται αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και αργότερα μεγάλος ευεργέτης της, αφού προσφέρει όλη τη βιβλιοθήκη του με δεκάδες σπάνιους χειρόγραφους κώδικες.

To Μικρό Χωριό του αύριο

Διακόσια (200) δημιουργικά χρόνια γεμάτα ιδανικά, αγώνες, αγωνίες, ανιδιοτελή προσφορά, που συγκινούν, διδάσκουν, εμπνέουν και απεικονίζονται σήμερα στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Μικρού Χωριού.
Αποτελούν παρακαταθήκη για τη νέα γενιά, που, με μεράκι και ενθουσιασμό, οραματίζεται την μελλοντική ανάπτυξη του Μικρού Χωριού Ευρυτανίας προσαρμοσμένη στις επιταγές της νέας τεχνολογικής εποχής.